Andrzej Fuliński as a representative of the concept of philosophy in science
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
This paper analyzes selected issues related to the philosophy of the Krakow physicist Andrzej Fuliński. Since the 1970s, Fuliński has been strongly associated with the interdisciplinary milieu gathered around Heller and Życiński. His activity can therefore be considered within the context of the broader phenomenon known as the Krakow School of Philosophy in Science, which was founded by Heller and Życiński. This paper proposes the thesis that Fuliński’s style of philosophy is connected with the concept of philosophy in science and tries to justify the thesis that Fuliński, due to his cooperation with the interdisciplinary milieu in Krakow and the specificity of his philosophical works, deserves to be regarded as a representative of the Krakow School of Philosophy in Science.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
Fuliński, A., 1981. Fizyka w kontekście kultury. In: J. Janik, ed. Nauka, religia, dzieje: seminarium w Castel Gandolfo 16-19 sierpnia 1980 roku. Rome: s.n., pp.13–33.
Fuliński, A., 1988a. [Głos w dyskusji] Dyskusja po referacie A. Fulińskiego „O matematyczności przyrody”. In: J.A. Janik and P. Lenartowicz, eds. Nauka - religia - dzieje: IV Seminarium interdyscyplinarne w Castel Gandolfo, 6-8 sierpnia 1986, Teksty i Studia / Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego w Krakowie; nr 19. Kraków: Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego, pp.213–222.
Fuliński, A., 1988b. O matematyczności świata. In: J.A. Janik and P. Lenartowicz, eds. Nauka - religia - dzieje: IV Seminarium interdyscyplinarne w Castel Gandolfo, 6-8 sierpnia 1986, Teksty i Studia / Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego w Krakowie; nr 19. Kraków: Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego, pp.51–72.
Fuliński, A., 1989. Maszyna czy myśl? [recenzja: M. Heller, J. życiński, Filozofia mechanicyzmu, Kraków 1988]. Studia Philosophiae Christianae, 25, pp.226–230. Available at: <https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Studia_Philosophiae_Christianae/Studia_Philosophiae_Christianae-r1989-t25-n2/Studia_Philosophiae_Christianae-r1989-t25-n2-s226-230/Studia_Philosophiae_Christianae-r1989-t25-n2-s226-230.pdf> [visited on 13 November 2023].
Fuliński, A., 1990a. [Głos w dyskusji] Dyskusja po referatach W. Kołosa, A. Fulińskiego i J. Janika. In: J.A. Janik and P. Lenartowicz, eds. Nauka - religia - dzieje: V Seminarium Interdyscyplinarne w Castel Gandolfo, 8-11 sierpnia 1988, Teksty i Studia / Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego w Krakowie, 24. Kraków: Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego, pp.181–191.
Fuliński, A., 1990b. Część i całość (równoważne sposoby opisu i redukcjonizm – w oczach fizyka). In: J.A. Janik and P. Lenartowicz, eds. Nauka - religia - dzieje: V Seminarium Interdyscyplinarne w Castel Gandolfo, 8-11 sierpnia 1988, Teksty i Studia / Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego w Krakowie, 24. Kraków: Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego, pp.181–191.
Fuliński, A., 1990c. Wątpliwości fizyka. In: M. Heller and J. Życiński, eds. Matematyczność przyrody. Kraków: Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych przy Wydziale Filozofii Papieskiej Akademii Teologicznej, pp.72–75.
Fuliński, A., 1991a. [Głos w dyskusji] Między wiedzieć i wierzyć. Znak, (428 (1)), pp.29–42.
Fuliński, A., 1991b. Co jak istnieje? Z punktu widzenia fizyka. In: M. Heller, W.). Skoczny and J. Życiński, eds. Spór o uniwersalia a nauka współczesna: sympozjum, Kraków 11-12 maja 1990 / pod red. Michała Hellera, Włodzimierza Skocznego i Józefa Życińskiego. Kraków: Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych przy Wydziale Filozofii Papieskiej Akademii Teologicznej, pp.81–85.
Fuliński, A., 1993. O chaosie i przypadku, a także o determinizmie, redukcjonizmie i innych grzechach fizyków czyli o zmianach w obrazie świata widzianych okiem jednego z nich. Znak, XLV(456(5)), pp.31–49.
Fuliński, A., 1996. O czasie i świadomości. In: S. Wszołek, ed. Przestrzenie księdza Cogito: księdzu Michałowi Hellerowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin. Tarnów: Biblos, pp.58–63.
Fuliński, A., 1998. Fizyka a wolny wybór. In: J.A. Janik, ed. Nauka - religia - dzieje: IX Seminarium w Castel Gandolfo, 5-7 sierpnia 1997, Varia / Uniwersytet Jagielloński. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, pp.45–56.
Fuliński, A., 2003. Jedność czy redukcjonizm, czyli o zakusach fizyki wobec innych nauk. In: M. Heller and J. Mączka, eds. Jedność nauki - jedność świata? Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, pp.63–68.
Fuliński, A., 2005. Determinizm fizyki versus wolna wola człowieka. In: A. Wójtowicz, ed. Determinizm, przypadek, wolność: teksty wykładów wygłoszonych na sympozjum naukowym zorganizowanym przez Oddział Polskiej Akademii Nauk i Wydział Teologiczny UAM w Poznaniu dnia 30 listopada 2004 roku. Poznań: Ośrodek Wydawnictw Naukowych, 27–38.
Fuliński, A., 2010. Czy istnieje przypadek?: skąd się biorą tzw. zjawiska losowe? Prace Komisji Filozofii Nauk Przyrodniczych, 4, pp.117–140.
Fuliński, A., 2017. Fluktuujący świat Mariana Smoluchowskiego. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce), (62), pp.127–138. Available at: <https://zfn.edu.pl/index.php/zfn/article/view/393> [visited on 11 November 2023].
Fuliński, A., Heller, M. et al., 1995. [Głos w dyskusji] Racjonalność-Falsyfikowalność-Kosmologia. Filozofia Nauki, 3(1-2), pp.143–182. Available at: <https://www.fn.uw.edu.pl/index.php/fn/article/view/956> [visited on 13 November 2023].
Fuliński, A. and Maślanka, K.D., eds., 2015. Profesor Jerzy A. Janik 1927-2012: uczony - myśliciel - mistrz: materiały z sesji w dniu 12 kwietnia 2013, poświęconej pamięci Profesora w pierwszą rocznicę Jego śmierci. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Głódź, M., 1999. ZFwN a OBI: dwom panom służyć. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, (25), pp.16–19.
Heller, M., 2011. Philosophy in Science. Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-17705-7.
Heller, M., 2019. How is philosophy in science possible? Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce), (66), pp.231–249. Available at: <https://zfn.edu.pl/index.php/zfn/article/view/482> [visited on 6 October 2021].
Heller, M., 1986. Jak możliwa jest „filozofia w nauce”? Studia Philosophiae Christianae, 22(1), pp.7–19.
Heller, M., 1990. Nowa fizyka – perspektywy trwającej rewolucji. In: J.A. Janik and P. Lenartowicz, eds. Nauka - religia - dzieje: V Seminarium Interdyscyplinarne w Castel Gandolfo, 8-11 sierpnia 1988, Teksty i Studia / Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego w Krakowie, 24. Kraków: Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego, pp.66–83.
Heller, M., 1998. Czy fizyka jest nauką humanistyczną? Tarnów: Biblos.
Heller, M., 2004. Filozofia przyrody: zarys historyczny, Kompendia Filozoficzne. Kraków: Znak.
Heller, M., 2016. Wierzę, żeby rozumieć: w osobistej rozmowie o życiowych wyborach. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Heller, M., 2020. Jan Paweł II i polskie przemiany. PAUza Akademicka, (514), p.9. Available at: <http://www.pauza.krakow.pl/514_2020.pdf> [visited on 13 November 2023].
Heller, M. and Mączka, J., 2006. Początki filozofii przyrody w Ośrodku Badań Interdyscyplinarnych w Krakowie (The beginnings of the Center for Interdisciplinary Studies in Cracow). Roczniki Filozoficzne, 54(2), pp.49–62. Available at: <http://www.jstor.org/stable/43409838> [visited on 14 September 2016].
Heller, M. and Mączka, J., eds., 2007. Krakowska filozofia przyrody w okresie międzywojennym. T. 1: Początki. Vol. 1, Źródła: Filozofia Przyrody, Filozofia Nauki, 3. Kraków : Tarnów: Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych przy Wydziale Filozoficznym Papieskiej Akademii Teologicznej; Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
Janik, J., 1981. Nauka – religia – dzieje. In: J. Janik, ed. Nauka, religia, dzieje: seminarium w Castel Gandolfo 16-19 sierpnia 1980 roku. Rome: s.n., pp.5–12.
Liana, Z. and Mączka, J., 1999. Z kroniki OBI. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce), (25), pp.133–152.
Nowina Konopka, M., 2020. Kontakty Jana Pawła II z fizykami. Postępy Techniki Jądrowej, 63(3), pp.28–34.
Polak, P., 2011a. 19th Century Beginnings of the Kraków Philosophy of Nature. In: B. Brożek, J. Mączka and W. Grygiel, eds. Philosophy in Science. Methods and Applications. Kraków: Copernicus Center Press, pp.325–333.
Polak, P., 2011b. U źródeł krakowskiej filozofii przyrody. Studia z Filozofii Polskiej, 6, pp.135–153. Available at: <https://www.researchgate.net/publication/262363588_U_zrodel_krakowskiej_filozofii_przyrody>.
Polak, P., 2018. Tradycja krakowskiej filozofii w nauce: między XIX a XXI wiekiem (Tradition of Krakow philosophy in science: since 19th to 21st century). In: J. Jagiełło, ed. 40 lat filozofii w uczelni papieskiej w Krakowie. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UPJPII, pp.491–514.
Polak, P., 2019. Philosophy in science: A name with a long intellectual tradition. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce), (66), pp.251–270. Available at: <https://zfn.edu.pl/index.php/zfn/article/view/472> [visited on 6 October 2021].
Polak, P. and Rodzeń, J., 2021. The science-religion relationship in the academic debate in Poland, 1945-1998. European Journal of Science and Theology, 17(6), pp.1–17. Available at: <http://www.ejst.tuiasi.ro/Files/91/1_Polak%20&%20Rodzen.pdf> [visited on 20 December 2022].
Polak, P. and Rodzeń, J., 2023. The theory of relativity and theology: the neo-thomist science–theology separation vs. Michael Heller’s path to dialogue. Theology and Science, 21(1), pp.157–174. https://doi.org/10.1080/14746700.2022.2155917.
Polak, P. and Trombik, K., 2022. The Kraków School of Philosophy in Science: Profiting from two traditions. Edukacja Filozoficzna, (2(74)), pp.205–229. https://doi.org/10.14394/edufil.2022.0023.
Snow, C.P., 1959. Two cultures. Science, 130(3373), pp.419–419. Available at: <https://www.jstor.org/stable/1758035> [visited on 27 January 2024].
Trombik, K., 2021. Koncepcje filozofii przyrody w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie w latach 1978-1993: studium historyczno-filozoficzne. Kraków: Wydawnictwo “Scriptum”.
Trombik, K., 2022. Stworzyć płaszczyznę wolności myśli. Wkład Karola Wojtyły w powstanie Wydziału Filozoficznego Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Ethos Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL, (35(2022) 1(137)), pp.255–276. https://doi.org/10.12887/35-2022-1-137-15.
Trombik, K.P., 2019. The origin and development of the Center for Interdisciplinary Studies. A historical outline by 1993. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce), (66), pp.271–295. Available at: <https://zfn.edu.pl/index.php/zfn/article/view/474> [visited on 7 October 2021].
Życiński, J., 1988. Teizm i filozofia analityczna. T. 2. Kraków: Znak.
Życiński, J., 1990. Trzy kultury: nauki przyrodnicze, humanistyka i myśl chrześcijańska / Józef życiński. Poznań: W Drodze.
Życiński, J., 2000. Inspiracje chrześcijańskie w powstaniu nauki nowożytnej. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Życiński, J., 2009. Wszechświat emergentny: Bóg w ewolucji przyrody, Filozofia Przyrody i Nauk Przyrodniczych, 4. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Życiński, J., 2013. Świat matematyki i jej materialnych cieni. 2nd ed. Kraków: Copernicus Center Press.