Science as a rational doxa. J. Życiński’s understanding of science and philosophy of science – beyond internalism and externalism
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
Philosophical interests of Joseph Życiński (1948-2011) in the domain of the philosophy of science were focused on the debate concerning the nature of science and philosophy of science that followed the Einstein-Planck revolution in science. The unexpected discovery of the philosophical, extra-scientific presuppositions in science, as well as of the extra-rational factors determining the way these presuppositions are accepted in science were to be explained within the meta-scientific framework. It is the aim of this paper to present ˙ Życiński’s diagnosis of this post-revolutionary situation in the philosophy of science as well as his critique of the metascientific answers to this challenge. The reasons will be given why all those answers are put under two dichotomous rubrics of internalism and externalism. It will be also explained how Życiński intends to supersede this false in his opinion opposition with a new concept of the doxatic rationality. However, the details of the metascientific proposal of Życiński will be given only in the subsequent paper. In order to perform the aim of the paper the metatheoretic tools set out by Popper (1979) will be used.
Article Details
References
Duhem, P., 1991. Pierre Duhema filozofia nauki. Red. K. Szlachcic (M. Sakowska. Tłum.). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Ferrier, J.F., 1854. Institutes of Metaphysic: The Theory of Knowing and Being [Online]. Edinburgh-London: William Blackwood & Sons. Dostępne na: <http://archive.org/details/institutesofmeta00ferruoft> [ostatni dostęp: 4 lipca 2019].
Heller, M., 2011. Filozoficzny program Józefa Życińskiego. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) [Online], (48), ss. 5–22. Dostępne na: <http://zfn.edu.pl/index.php/zfn/article/view/136> [ostatni dostęp: 4 lipca 2019].
Herschel, J.F., 1955. Wstęp do badań przyrodniczych (T. Pawłowski. Tłum.), seria: Biblioteka Klasyków Filozofii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Liana, Z., 2006. Uzasadnienie wiedzy – specyficzny problem epistemologiczny w filozofii K.R. Poppera. W: Wszołek, S. i Janusz, R. red. Wyzwania racjonalności. Księdzu Michałowi Hellerowi współpracownicy i uczniowie. Kraków: OBI–WAM, ss. 405–424.
Liana, Z., 2016. Can reason be emotional? W: Evers, D., Fuller, M., Runehov, A. i Sćther, K.-W. red. Issues in Science and Theology: Do Emotions Shape the World?, seria: Issues in Science and Religion: Publications of the European Society for the Study of Science and Theology. Springer International Publishing, ss. 273–282.
Popper, K.R., 1979. Die beiden Grundprobleme der Erkenntnistheorie: aufgrund von Ms. aus d. Jahren 1930-1933, seria: Die Einheit der Gesellschaftswissenschaften Bd. 18. Tübingen: J.C.B. Mohr.
Sinacoer, M.A., 1973. L’épistémologie performative de G. Bachelard. Critique, (308), ss. 53–66.
Suppe, F., red., 1974. The Structure of Scientific Theories. Urbana: University of Illinois Press.
Watkins, J.W.N., 1989. Nauka a sceptycyzm (E. Chmielecka i A. Chmielecki. Tłum.). Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe.
Woleński, J., 2009. Odpowiedź Józefowi Życińskiemu. W: Janik, J.A. red. Prace Komisji Filozofii Nauk Przyrodniczych Polskiej Akademii Umiejętności. Tom 3. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, ss. 15–18.
Życiński, J., 1983. Język i metoda. Kraków: Znak.
Życiński, J., 1985. Teizm i filozofia analityczna. T. 1. Kraków: Znak.
Życiński, J., 1988a. Teizm i filozofia analityczna. T. 2. Kraków: Znak.
Życiński, J., 1988b. The Structure of the Metascientific Revolution: An Essay on the Growth of Modern Science, seria: Philosophy in Science Library 3. Tucson: Pachart Publishing House.
Życiński, J., 1993. Granice racjonalności: eseje z filozofii nauki. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN.
Życiński, J., 1996. Elementy filozofii nauki, seria: Academica 30. Tarnów: Biblos.
Życiński, J., 2009. Czy filozofia nauki może być niezależna od nauk przyrodniczych? Polemika z Janem Woleńskim. W: Janik, J.A. red. Prace Komisji Filozofii Nauk Przyrodniczych Polskiej Akademii Umiejętności. Tom 3. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, ss. 7–13.
Życiński, J., 2013. Struktura rewolucji metanaukowej: studium rozwoju współczesnej nauki (M. Furman. Tłum.). Kraków: Copernicus Center Press.
Życiński, J., 2015. Elementy filozofii nauki. Wydanie 2 poszerz., seria: Bramy Nauki. Kraków: Copernicus Center Press.