“Philosophy in science” and “science as philosophy”. Some selected philosophical views of Małgorzata Głódź
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
This article attempts to reconstruct and analyze some selected philosophical views of the Polish physicist Małgorzata Głódź, especially within the context of her links with the interdisciplinary milieu in Kraków (known as the “Kraków School of Philosophy in Science”). It emphasizes the significant role that Głódź played in the historical development of this intellectual tradition. The main portion of this article highlights the connections between Głódź’s philosophy and the philosophical ideas propagated by Michał Heller, the School’s main founder, and his students and other collaborators. The article also indicates elements of her philosophical achievements that deserve attention from the perspective of today’s philosophical challenges.
Article Details
Issue
Section
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
How to Cite
References
Dębiec, Jacek. 2006. Struktury świata w strukturach mózgu. In Struktura i emergencja, edited by Michał Heller and Janusz Mączka, 173–180. Kraków-Tarnów: Biblos.
Głódź, Małgorzata. 1982a. Człowiek nauki w drodze do syntezy (czytając książkę Michała Hellera „Wszechświat i Słowo”). Znak 329:296–303.
Głódź, Małgorzata. 1982b. W 100-lecie Teilharda. Znak 336:1439–1442.
Głódź, Małgorzata. 1984a. Zagadka substancji wszechrzeczy i człowieka cz. I. Przegląd Powszechny, no. 6, 397–408.
Głódź, Małgorzata. 1984b. Zagadka substancji wszechrzeczy i człowieka cz. II. Przegląd Powszechny, nos. 7-8, 112–122.
Głódź, Małgorzata. 1987. Międzynarodowe sympozjum Newtonowskie [sprawozdanie]. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 9:40–45.
Głódź, Małgorzata. 1988. Część III: mechanicyzm Oświecenia. In Wszechświat - maszyna czy myśl?, 123–155. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
Głódź, Małgorzata. 1992a. „Search for” eternal information in science – two perspectives. In The Science and Theology of Information: proceedings of the Third European Conference on Science and Theology, Geneca, March 29 to April 1, 1990, edited by Christoph Wassermann, Richard Kirby, and Richard Rodorf. Geneve: Labor et Fides.
Głódź, Małgorzata. 1992b. Spotkanie pod szczytem (Wawelu) [sprawozdanie]. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 14:106–110.
Głódź, Małgorzata. 1992c. Uwagi o współzależności eksperymentu i zmatematyzowanej teorii. In Matematyczność przyrody, edited by Michał Heller, Józef Życiński, and Alicja Michalik, 105–114. Kraków: OBI.
Głódź, Małgorzata. 1993. On the Edge of Promise and Mususe: contemporary Dialogue Between Science and Religion. Theoria et Historia Scientiarum 3:31–36.
Głódź, Małgorzata. 1994. Unfolding the ordered complexity of reality. Is science relevant to theology? In Origins, Time and Complexity, 219–223. Geneve: Labor et Fides.
Głódź, Małgorzata. 1996a. Filozofia niedomknięta. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 19:17–23.
Głódź, Małgorzata. 1996b. Matematyczność doświadczenia. In Przesłanie Księdza Cogito. Księdzu Michałowi Hellerowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, edited by Stanisław Wszołek, 45–57. Tarnów: Biblos.
Głódź, Małgorzata. 1996c. Sympozjum Popperowskie [sprawozdanie]. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 18:125–126.
Głódź, Małgorzata. 1997. Imagination challenged by science. Consequences for theological reflection. In The Concept of Nature in Science and Theology. Vol. III, edited by Niels Henrik Gregersen and Michael Parsons, 63–67. Geneve: Labor et Fides.
Głódź, Małgorzata. 1999. Zfwn a OBI: dwom panom służyć. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 25:16–19.
Głódź, Małgorzata. 2006. Filozofia w nauce i nauka jako filozofia. In Wyzwania racjonalności. Księdzu Hellerowi współpracownicy i uczniowie, edited by Stanisław Wszołek and Robert Janusz, 370–377. Kraków: WAM.
Głódź, Małgorzata. 2010. Gdy czas narasta [recenzja]. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 46:168–172. https://doi.org/10.59203/zfn.46.174.
Głódź, Małgorzata. 2012. Zagadnienia po raz pięćdziesiąty. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 50:3–9. https://doi.org/10.59203/zfn.50.98.
Głódź, Małgorzata, and Michał Heller. 1972. Z korespondencji autora „Wobec wszechświata”. Znak 215:735–741.
Głódź, Małgorzata, and Michał Heller. 1983. Poza granicami fizyki. In Drogi myślących, edited by Michał Heller and Józef Życiński, 168–177. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
Heller, Michał. 1986a. Jak możliwa jest „filozofia w nauce”? Studia Philosophiae Christianae 22 (1): 7–19.
Heller, Michał. 1986b. Ontologiczne zaangażowania współczesnej fizyki. Analecta Cracoviensia 18:3–20.
Heller, Michał. 1992. Filozofia nauki. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.
Heller, Michał. 1996. The New Physics and a New Theology. Vatican: Vatican Observatory.
Heller, Michał. 1998. Nauki przyrodnicze a filozofia przyrody. Roczniki Filozoficzne 46 (3): 7–14.
Heller, Michał. 1999a. Po 20-stu latach. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 25:3–5.
Heller, Michał. 1999b. Przeciw fundacjonizmowi. In Sensy i nonsensy w nauce i filozofii, edited by Michał Heller, Janusz Mączka, and Jacek Urbaniec, 81–101. Kraków-Tarnów: OBI-Biblos.
Heller, Michał. 2006. O strukturalnym rozumieniu nauki i świata. Prace Komisji Filozofii Nauk Przyrodniczych Polskiej Akademii Umiejętności I:9–15.
Heller, Michał. 2007. Filozofia przyrody. Zarys historyczny. Kraków: Znak.
Heller, Michał. 2019. How is philosophy in science possible? Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 66:231–249. https://doi.org/10.59203/zfn.66.482.
Heller, Michał, Zbigniew Liana, Janusz Mączka, Adam Olszewski, and Włodzimierz Skoczny. 1999. Jak filozofuje się w OBI? Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 25:20–29.
Heller, Michał, and Józef Życiński. 1990. Dylematy ewolucji. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
Krauze, Filip. 2008. Jedna prawda, dwie księgi. Nauki przyrodnicze a teologia w Ośrodku Badań Interdyscyplinarnych Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Kraków: WAM.
Krzanowski, Roman. 2023. From philosophy in science to information in nature: Michael Heller’s ideas. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce), 83–105. https://doi.org/10.59203/zfn.75.680.
Liana, Zbigniew, and Janusz Mączka. 1999. Z kroniki OBI. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 25:133–152.
Mączka, Janusz, Włodzimierz Skoczny, Andrzej Koleżyński, Paweł Polak, Maria Karolczak, Dorota Sieńko, and Małgorzata Stawarz. 2012. Badania nad historią filozofii przyrody i historią nauki. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 50:10–40. https://doi.org/10.59203/zfn.50.99.
Misner, Charles. 1983. Niematerialne składowe obiektów fizycznych. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 5:5–13.
Obolevitch, Teresa. 2012. Problem relacji między nauką a religią w OBI. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 50:75–84. https://doi.org/10.59203/zfn.50.103.
Pabjan, Tadeusz. 2019. Filozofia w nauce. In Metodologia nauk. Cz. II: typy nauk, edited by Stanisław Janeczek, Monika Walczak, and Anna Starościc, 265–280. Lublin: Wydawnictwo Naukowe KUL.
Pacholczyk, Andrzej. 1996. Wszechświat katastroficzny. Kraków-Tarnów: OBI-Biblos.
Polak, Paweł. 2017. Current perspectives on the development of the philosophy of informatics (with a special regard to some Polish philosophers). Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 63:77–100. https://doi.org/10.59203/zfn.63.405.
Polak, Paweł. 2019. Philosophy in science: a name with long intellectual tradition. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 66:251–270. https://doi.org/10.59203/zfn.66.472.
Polak, Paweł. 2023. Philosophy in technology: a research program. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 75:59–81. https://doi.org/10.59203/zfn.75.682.
Polak, Paweł, and Jacek Rodzeń. 2021. The science–religion relationship in the academic debate in Poland (1945–1998). European Journal of Science and Theology 17 (6): 1–17.
Polak, Paweł, and Trombik. 2022. The Kraków School of Philsophy in Science: profiting from Two Traditions. Edukacja Filozoficzna 74:205–229. https://doi.org/10.14394/edufil.2022.0023.
Rodzeń, Jacek. 2005. Czy sukcesy nauki są cudem? Studium filozoficzno-metodologiczne argumentacji z sukcesu nauki na rzecz realizmu naukowego. Kraków-Tarnów: OBI-Biblos.
Rodzeń, Jacek. 2006. Co to jest „argument z cudu”? Próba obrony realizmu naukowego oparta na fakcie sukcesu nauki. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 38:3–34. https://doi.org/10.59203/zfn.38.310.
Rodzeń, Jacek. 2007. Filozofia w kontekście (naukowym) techniki. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 40:76–110. https://doi.org/10.59203/zfn.40.284.
Schrödinger, Erwin. 1983. Nauka i religia. In Drogi myślących, edited by Michał Heller and Józef Życiński, 178–187. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
Sierotowicz, Tadeusz. 1997. Nauka a wiara - przestrzeń dialogu. Obrazy świata jako przestrzeń dialogu pomiędzy nauką i teologią. Kraków-Tarnów: OBI-Biblos.
Sokołowski, Leszek. 2011. O pewnych podobieństwach filozofii fizyki i religii. In Czy nauka zastąpi religię?, edited by Bartosz Brożek and Janusz Mączka, 45–62. Kraków: Copernicus Center Press.
Stolarczyk, Ireneusz. 2018. Nadprzyrodzony wymiar godności człowieka. Tarnowskie Studia Teologiczne 37 (1-2): 263–279. https://doi.org/10.15633/tst.3262.
Teilhard de Chardin, Pierre. 1982. Moja wiara. Znak 336:1422–1438.
Trombik, Kamil. 2019. The origin and development of the Center for Interdisciplinary Studies. A historical outline by 1993. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) 66:271–295. https://doi.org/10.59203/zfn.66.474.
Trombik, Kamil. 2021. Koncepcje filozofii przyrody w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie w latach 1978–1993. Studium historyczno-filozoficzne. Kraków: Wydawnictwo Scriptum.
Trombik, Kamil. 2025. The Idea of Mathematicity of the Universe as a Locus Theologicus: michael Heller and Representatives of „The Kraków School of Philosophy in Science”. Religions 16 (1): 54. https://doi.org/10.3390/rel16010054.
Wszołek, Stanisław. 1994. Znaczenie eksperymentu w nauce, czyli powrót do Bacona. Filozofia Nauki 2 (1): 77–84.
Wszołek, Stanisław. 1996. Teoria i doświadczenie w nauce i teologii. In Przestrzenie Księdza Cogito. Księdzu Michałowi Hellerowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, edited by Stanisław Wszołek, 219–234. Tarnów: Biblos.
Życiński, Józef. 1987. Filozoficzne aspekty matematyczności przyrody. In Filozofować w kontekście nauki, edited by Michał Heller, Alicja Michalik, and Józef Życiński, 170–185. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
Życiński, Józef. 1993. Granice racjonalności. Eseje z filozofii nauki. Warszawa: PWN.