Current perspectives on the development of the philosophy of informatics (with a special regard to some Polish philosophers)
Article Sidebar
Published:
Dec 28, 2017
Keywords:
philosophy of informatics pancomputationalism methodology of informatics informationistic worldview mathematical computability of the world
Main Article Content
Abstract
This article is an overview of the philosophy of informatics with a special regard to some Polish philosophers. It juxtaposes the informationistic worldview with the long-prevailing mechanical conceptualization of nature before introducing the metaphysical perspective of the information revolution in sciences. The article shows also how ontic pancomputationalism – regarded as an update to structural realism – could enrich the philosophical research in some classical topics. The paper concludes with a discussion of the philosophy of Jan Salamucha, a philosopher from the Cracow Circle (1903–1944) whose ideas could be inspiring for today’s philosophy of informatics in Cracow.
Article Details
How to Cite
Polak, P. (2017). Current perspectives on the development of the philosophy of informatics (with a special regard to some Polish philosophers). Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne W Nauce), (63), 77–100. Retrieved from https://zfn.edu.pl/index.php/zfn/article/view/405
Issue
Section
Articles
References
Bechtel, W. and Abrahamsen, A., 2005. Explanation: a mechanist alternative. Studies in History and Philosophy of Science Part C: Studies in History and Philosophy of Biological and Biomedical Sciences, [online] 36(2), pp.421–441. Available at: [Accessed 21 Mar. 2017].
Bechtel, W. and Richardson, R.C., 1993. Discovering complexity: decomposition and localization as strategies in scientific research. Princeton, NJ: Princeton Univ. Press.
Bell, G., Hey, T. and Szalay, A., 2009. Beyond the data deluge. Science, [online] 323(5919), pp.1297–1298. Available at: [Accessed 20 Mar. 2017].
Berry, D., 2011. The computational turn: Thinking about the digital humanities. Culture Machine, [online] 12, pp.1–22. Available at: [Accessed 21 Mar. 2017].
Bolter, J.D., 1984. Turing’s man: western culture in the computer age. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
Boyer-Kassem, T., 2014. Layers of Models in Computer Simulations. International Studies in the Philosophy of Science, [online] 28(4), pp.417–436. Available at: [Accessed 6 Feb. 2015].
Busa, R.A., 2004. Foreword: Perspectives on the digital humanities. A companion to digital humanities. [online] Available at: [Accessed 21 Mar. 2017].
Callebaut, W., 2012. Scientific perspectivism: A philosopher of science’s response to the challenge of big data biology. Studies in History and Philosophy of Science Part C: Studies in History and Philosophy of Biological and Biomedical Sciences, [online] 43(1), pp.69–80. Available at: [Accessed 20 Mar. 2017].
Cerf, V.G., 2012. Where is the Science in Computer Science? Communications of the ACM, [online] 55(10), p.5. Available at: [Accessed 11 Sep. 2015].
Craver, C. and Tabery, J., 2017. Mechanisms in Science. In: E.N. Zalta, ed., The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Spring 2017. [online] Stanford: Metaphysics Research Lab, Stanford University. Available at:
Critchlow, T. and van Dam, K.K., 2013. Data-Intensive Science. CRC Press.
Dalbello, M., 2011. A genealogy of digital humanities. Journal of Documentation, [online] 67(3), pp.480–506. Available at: [Accessed 21 Mar. 2017].
Denning, P.J., 2005. Is Computer Science Science? Communications of the ACM, [online] 48(4), pp.27–31. Available at: [Accessed 21 Oct. 2014].
Dodig-Crnkovic, G. and Giovagnoli, R., 2012. Computing Nature: A Network of Networks of Concurrent Information Processes. arXiv:1210.7784 [cs]. [online] Available at: [Accessed 21 Oct. 2014].
Giza, P., 2002. Automated Discovery Systems and Scientific Realism. Minds and Machines, [online] 12(1), pp.105–117. Available at: [Accessed 20 Jan. 2017].
Giza, P., 2006. Filozoficzne i metodologiczne aspekty komputerowych systemów odkryć naukowych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Goban-Klas, T., 1990. Społeczeństwo ludzi Turinga: iluzje i problemy. In: Człowiek Turinga: kultura Zachodu w wieku komputera, Biblioteka Myśli Współczesnej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, pp.5–27.
Heller, M., 2006. Czy świat jest matematyczny? In: Filozofia i wszechświat: wybór pism. Kraków: TAiWPN UNIVERSITAS, pp.48–57.
Hooke, R., 1665. Micrographia or, Some physiological descriptions of minute bodies made by magnifying glasses. With observations and inquiries thereupon. [online] London: Printed by Jo. Martyn and Ja. Allestry. Available at:.
Hooker, C.A., 2011a. Introduction to philosophy of complex systems: Part B: Scientific paradigm + philosophy of science for complex systems: a first presentation c. 2009. In: Hooker, Cliff, ed., Philosophy of complex systems, Handbook of the philosophy of science. [online] Amsterdam: Elsevier/North-Holland, pp.841–909. Available at: [Accessed 22 Mar. 2017].
Hooker, C.A. ed., 2011b. Philosophy of complex systems. Handbook of the philosophy of science. [online] Amsterdam: Elsevier/North-Holland. Available at: [Accessed 22 Mar. 2017].
Janusz, R., 2002. Program dla Wszechświata: filozoficzne aspekty języków obiektowych. Rozprawy OBI. Kraków: Ignatianum - Wydawnictwo WAM.
Janusz, R., 2006. Relacja etyczno-psychologiczna w ujęciu obiektowym. In: R. Darowski, ed., Philosophiae & musicae: księga pamiątkowa z okazji jubileuszu 75-lecia urodzin księdza profesora Stanisława Ziemiańskiego SJ. Kraków: ‘Ignatianum’ - Wydawnictwo WAM, pp.375–380.
Janusz, R., 2007. O metodach wirtualnych w paradygmacie obiektowym. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, [online] (41), pp.125–131. Available at:.
Janusz, R., 2012. Roberto Busa i humanistyczna informatyka. Rocznik Filozoficzny Ignatianum, 18, pp.91–106.
Kelling, S., Hochachka, W.M., Fink, D., Riedewald, M., Caruana, R., Ballard, G. and Hooker, G., 2009. Data-Intensive Science: A New Paradigm for Biodiversity Studies. BioScience, [online] 59(7), pp.613–620. Available at: [Accessed 20 Mar. 2017].
Kleiber, M., 1999. Modelowanie i symulacja komputerowa. Moda czy naturalny trend rozwoju nauki. Nauka, 4, pp.29–41.
Krajewski, S., 2007. Neopitagoreizm współczesny: uwagi o żywotności pitagoreizmu. In: M. Heller, J. Mączka and R. Janusz, eds., Człowiek: twór wszechświata - twórca nauki. Kraków - Tarnów: Polska Akademia Umiejętności - Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych - Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, pp.57–93.
Krzanowski, R., 2016. Towards a Formal Ontology of Information. Selected Ideas of K. Turek. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, [online] (61), pp.23–52. Available at: [Accessed 21 Mar. 2017].
Lamża, Ł., 2011. W kierunku ilościowej teorii wzrostu złożoności świata. Semina Scientiarum, [online] 10, pp.57–77. Available at: [Accessed 21 Mar. 2017].
Leciejewski, S., 2013. Cyfrowa rewolucja w badaniach eksperymentalnych: studium metodologiczno-filozoficzne. Seria Filozofia i Logika / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Mamak, K., 2017. Prawo karne przyszłości. Warszawa: Wolters Kluwer.
Pawlicki, S.Z., 1878. Kilka uwag o podstawie i granicach filozofii. [online] Kraków: Nakł. Księgarni S. A. Krzyżanowskiego. Available at:.
Polak, P., 2010. Komputery; wyobraźnia i współczesna filozofia przyrody. In: M. Kuszyk-Bytniewska and A. Łukasik, eds., Filozofia przyrody współcześnie. Kraków: Universitas, pp.305–318.
Polak, P., 2015. Sieć, software czy obliczenia naturalne? Jakie techniki definiują myślenie filozoficzne Homo informaticus? Studia Metodologiczne, [online] (34), pp.143–170. Available at:.
Polak, P., 2016. Computing as Empirical Science – Evolution of a Concept. Studies in Logic, Grammar and Rhetoric, [online] 48, pp.49–69. Available at: [Accessed 22 Mar. 2017].
Polak, P., Michalczyk, H. and Stawarz, M., 2012. Wprowadzenie do pracy naukowej w filozofii: podręcznik do zajęć ‘Metodyka pracy naukowej i obsługi komputera’ na kierunku filozofia. Podręczniki OBI. Kraków: Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych-Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II.
Price, D.J. de S., 1961. Science since Babylon. New Haven: Yale University Press.
Price, D.J. de S., 1963. Little science, big science. New York: Columbia Univ. Press.
Salamucha, J., 1937a. O „mechanizacji” myślenia. In: Myśl katolicka wobec logiki współczesnej, Studia Gnesnensia. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, pp.112–12.
Salamucha, J., 1937b. O możliwościach ścisłego formalizowania dziedziny pojęć analogicznych. In: Myśl katolicka wobec logiki współczesnej, Studia Gnesnensia. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, pp.122–153.
Schroeder, M.J., 2015. Spór o pojęcie informacji. Studia Metodologiczne, [online] (34), pp.11–36. Available at: [Accessed 28 Mar. 2017].
Stacewicz, P., 2015. Światopogląd informatyczny. Naukowe podstawy i filozoficzne perspektywy. In: P. Stacewicz, ed., Informatyka a filozofia: od informatyki i jej zastosowań do światopoglądu informatycznego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, pp.11–24.
Stacewicz, P., 2016. Informational Worldview. Scientific Foundations, and Philosophical Perspectives. Studies in Logic, Grammar and Rhetoric, [online] 48(1), pp.35–47. Available at: [Accessed 22 Mar. 2017].
Stacewicz, P. and Marciszewski, W., 2011. Umysł-komputer-świat. O zagadce umysłu z informatycznego punktu widzenia. [online] Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT. Available at: [Accessed 6 Mar. 2014].
Trumbull, D.J., Bonney, R., Bascom, D. and Cabral, A., 2000. Thinking scientifically during participation in a citizen-science project. Science Education, [online] 84(2), pp.265–275. Available at:3.0.CO;2-5/abstract> [Accessed 20 Mar. 2017].
Turek, K., 1978. Filozoficzne aspekty pojęcia informacji. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, (1), pp.32–41.
Turek, K., 1981. Rozważania o pojęciu struktury. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, (3), pp.73–95.
Urchs, M., 2016. Massive Simulation of Complex Behaviour. Studies in Logic, Grammar and Rhetoric, [online] 48(1), pp.71–84. Available at: [Accessed 22 Mar. 2017].
Winsberg, E.B., 2010. Science in the age of computer simulation. Chicago: University of Chicago Press.
Winsberg, E.B., 2014. Computer Simulations in Science. [online] The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Available at:
Żytkow, J.M., 2000. Automated Discovery: A Fusion of Multidisciplinary Principles. In: H.J. Hamilton, ed., Advances in Artificial Intelligence, Lecture Notes in Computer Science. [online] Conference of the Canadian Society for Computational Studies of Intelligence. Berlin-Heidelberg: Springer, pp.443–448. Available at: [Accessed 20 Jan. 2017].
Bechtel, W. and Richardson, R.C., 1993. Discovering complexity: decomposition and localization as strategies in scientific research. Princeton, NJ: Princeton Univ. Press.
Bell, G., Hey, T. and Szalay, A., 2009. Beyond the data deluge. Science, [online] 323(5919), pp.1297–1298. Available at:
Berry, D., 2011. The computational turn: Thinking about the digital humanities. Culture Machine, [online] 12, pp.1–22. Available at:
Bolter, J.D., 1984. Turing’s man: western culture in the computer age. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
Boyer-Kassem, T., 2014. Layers of Models in Computer Simulations. International Studies in the Philosophy of Science, [online] 28(4), pp.417–436. Available at:
Busa, R.A., 2004. Foreword: Perspectives on the digital humanities. A companion to digital humanities. [online] Available at:
Callebaut, W., 2012. Scientific perspectivism: A philosopher of science’s response to the challenge of big data biology. Studies in History and Philosophy of Science Part C: Studies in History and Philosophy of Biological and Biomedical Sciences, [online] 43(1), pp.69–80. Available at:
Cerf, V.G., 2012. Where is the Science in Computer Science? Communications of the ACM, [online] 55(10), p.5. Available at:
Craver, C. and Tabery, J., 2017. Mechanisms in Science. In: E.N. Zalta, ed., The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Spring 2017. [online] Stanford: Metaphysics Research Lab, Stanford University. Available at:
Critchlow, T. and van Dam, K.K., 2013. Data-Intensive Science. CRC Press.
Dalbello, M., 2011. A genealogy of digital humanities. Journal of Documentation, [online] 67(3), pp.480–506. Available at:
Denning, P.J., 2005. Is Computer Science Science? Communications of the ACM, [online] 48(4), pp.27–31. Available at:
Dodig-Crnkovic, G. and Giovagnoli, R., 2012. Computing Nature: A Network of Networks of Concurrent Information Processes. arXiv:1210.7784 [cs]. [online] Available at:
Giza, P., 2002. Automated Discovery Systems and Scientific Realism. Minds and Machines, [online] 12(1), pp.105–117. Available at:
Giza, P., 2006. Filozoficzne i metodologiczne aspekty komputerowych systemów odkryć naukowych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Goban-Klas, T., 1990. Społeczeństwo ludzi Turinga: iluzje i problemy. In: Człowiek Turinga: kultura Zachodu w wieku komputera, Biblioteka Myśli Współczesnej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, pp.5–27.
Heller, M., 2006. Czy świat jest matematyczny? In: Filozofia i wszechświat: wybór pism. Kraków: TAiWPN UNIVERSITAS, pp.48–57.
Hooke, R., 1665. Micrographia or, Some physiological descriptions of minute bodies made by magnifying glasses. With observations and inquiries thereupon. [online] London: Printed by Jo. Martyn and Ja. Allestry. Available at:
Hooker, C.A., 2011a. Introduction to philosophy of complex systems: Part B: Scientific paradigm + philosophy of science for complex systems: a first presentation c. 2009. In: Hooker, Cliff, ed., Philosophy of complex systems, Handbook of the philosophy of science. [online] Amsterdam: Elsevier/North-Holland, pp.841–909. Available at:
Hooker, C.A. ed., 2011b. Philosophy of complex systems. Handbook of the philosophy of science. [online] Amsterdam: Elsevier/North-Holland. Available at:
Janusz, R., 2002. Program dla Wszechświata: filozoficzne aspekty języków obiektowych. Rozprawy OBI. Kraków: Ignatianum - Wydawnictwo WAM.
Janusz, R., 2006. Relacja etyczno-psychologiczna w ujęciu obiektowym. In: R. Darowski, ed., Philosophiae & musicae: księga pamiątkowa z okazji jubileuszu 75-lecia urodzin księdza profesora Stanisława Ziemiańskiego SJ. Kraków: ‘Ignatianum’ - Wydawnictwo WAM, pp.375–380.
Janusz, R., 2007. O metodach wirtualnych w paradygmacie obiektowym. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, [online] (41), pp.125–131. Available at:
Janusz, R., 2012. Roberto Busa i humanistyczna informatyka. Rocznik Filozoficzny Ignatianum, 18, pp.91–106.
Kelling, S., Hochachka, W.M., Fink, D., Riedewald, M., Caruana, R., Ballard, G. and Hooker, G., 2009. Data-Intensive Science: A New Paradigm for Biodiversity Studies. BioScience, [online] 59(7), pp.613–620. Available at:
Kleiber, M., 1999. Modelowanie i symulacja komputerowa. Moda czy naturalny trend rozwoju nauki. Nauka, 4, pp.29–41.
Krajewski, S., 2007. Neopitagoreizm współczesny: uwagi o żywotności pitagoreizmu. In: M. Heller, J. Mączka and R. Janusz, eds., Człowiek: twór wszechświata - twórca nauki. Kraków - Tarnów: Polska Akademia Umiejętności - Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych - Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, pp.57–93.
Krzanowski, R., 2016. Towards a Formal Ontology of Information. Selected Ideas of K. Turek. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, [online] (61), pp.23–52. Available at:
Lamża, Ł., 2011. W kierunku ilościowej teorii wzrostu złożoności świata. Semina Scientiarum, [online] 10, pp.57–77. Available at:
Leciejewski, S., 2013. Cyfrowa rewolucja w badaniach eksperymentalnych: studium metodologiczno-filozoficzne. Seria Filozofia i Logika / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Mamak, K., 2017. Prawo karne przyszłości. Warszawa: Wolters Kluwer.
Pawlicki, S.Z., 1878. Kilka uwag o podstawie i granicach filozofii. [online] Kraków: Nakł. Księgarni S. A. Krzyżanowskiego. Available at:
Polak, P., 2010. Komputery; wyobraźnia i współczesna filozofia przyrody. In: M. Kuszyk-Bytniewska and A. Łukasik, eds., Filozofia przyrody współcześnie. Kraków: Universitas, pp.305–318.
Polak, P., 2015. Sieć, software czy obliczenia naturalne? Jakie techniki definiują myślenie filozoficzne Homo informaticus? Studia Metodologiczne, [online] (34), pp.143–170. Available at:
Polak, P., 2016. Computing as Empirical Science – Evolution of a Concept. Studies in Logic, Grammar and Rhetoric, [online] 48, pp.49–69. Available at:
Polak, P., Michalczyk, H. and Stawarz, M., 2012. Wprowadzenie do pracy naukowej w filozofii: podręcznik do zajęć ‘Metodyka pracy naukowej i obsługi komputera’ na kierunku filozofia. Podręczniki OBI. Kraków: Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych-Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II.
Price, D.J. de S., 1961. Science since Babylon. New Haven: Yale University Press.
Price, D.J. de S., 1963. Little science, big science. New York: Columbia Univ. Press.
Salamucha, J., 1937a. O „mechanizacji” myślenia. In: Myśl katolicka wobec logiki współczesnej, Studia Gnesnensia. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, pp.112–12.
Salamucha, J., 1937b. O możliwościach ścisłego formalizowania dziedziny pojęć analogicznych. In: Myśl katolicka wobec logiki współczesnej, Studia Gnesnensia. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, pp.122–153.
Schroeder, M.J., 2015. Spór o pojęcie informacji. Studia Metodologiczne, [online] (34), pp.11–36. Available at:
Stacewicz, P., 2015. Światopogląd informatyczny. Naukowe podstawy i filozoficzne perspektywy. In: P. Stacewicz, ed., Informatyka a filozofia: od informatyki i jej zastosowań do światopoglądu informatycznego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, pp.11–24.
Stacewicz, P., 2016. Informational Worldview. Scientific Foundations, and Philosophical Perspectives. Studies in Logic, Grammar and Rhetoric, [online] 48(1), pp.35–47. Available at:
Stacewicz, P. and Marciszewski, W., 2011. Umysł-komputer-świat. O zagadce umysłu z informatycznego punktu widzenia. [online] Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT. Available at:
Trumbull, D.J., Bonney, R., Bascom, D. and Cabral, A., 2000. Thinking scientifically during participation in a citizen-science project. Science Education, [online] 84(2), pp.265–275. Available at:
Turek, K., 1978. Filozoficzne aspekty pojęcia informacji. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, (1), pp.32–41.
Turek, K., 1981. Rozważania o pojęciu struktury. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, (3), pp.73–95.
Urchs, M., 2016. Massive Simulation of Complex Behaviour. Studies in Logic, Grammar and Rhetoric, [online] 48(1), pp.71–84. Available at:
Winsberg, E.B., 2010. Science in the age of computer simulation. Chicago: University of Chicago Press.
Winsberg, E.B., 2014. Computer Simulations in Science. [online] The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Available at:
Żytkow, J.M., 2000. Automated Discovery: A Fusion of Multidisciplinary Principles. In: H.J. Hamilton, ed., Advances in Artificial Intelligence, Lecture Notes in Computer Science. [online] Conference of the Canadian Society for Computational Studies of Intelligence. Berlin-Heidelberg: Springer, pp.443–448. Available at: