The fine tunning principle in the context of systems with deterministic chaos
Main Article Content
Abstract
From the beginning of the deterministic chaos research, the unpredictability has been its central theme. Interesting questions arise here: What are the consequences of chaos for the fine tuned processes? Are there fine tuning systems in reality? We investigate the possibility of defining a fine tuning parameter in terms of the Lyapunov principal exponent. We will critically evaluate the existing formulation of Hetesi and Vegh. We argue that such a quantification of a fine tuning parameter may be useful in the context of the debate between indifference and fine tuning principles for the Universe. We also propose how to define fine tuning evolutional paths of the Universe by using concepts of dynamical systems, namely the method of separatrices in the phase space.
Article Details
How to Cite
Brus, B., & Szydłowski, M. (2008). The fine tunning principle in the context of systems with deterministic chaos. Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne W Nauce), (43), 103–140. Retrieved from https://zfn.edu.pl/index.php/zfn/article/view/235
Section
Articles
References
Arnold V. I., Metody matematyczne mechaniki klasycznej, PWN, Warszawa 1981.
Arnold V. I., Równania różniczkowe zwyczajne, PWN, Warszawa 1975.
Baker G., Gollub J., Wstęp do dynamiki układów chaotycznych, PWN, Warszawa 1998.
Barrow J., Tipler F., The Anthropic Cosmological Principle, Oxford University Press, New York 1986.
Białynicki-Birula I., Białynicka-Birula I., Modelowanie rzeczywistości. Od gry w życie Conwaya przez żuka Mandelbrota do maszyny Turinga, Prószyński i S-ka, Warszawa 2002.
Feynman R., Leighton R, Sands M., Feynmana wykłady z fizyki, t. II — cz. 1, PWN, Warszawa 2001.
Frampton P., Hsu S., Kephart T., Reeb D., What is the entropy of the Universe?, arXiv:0801.1847v1, 2008.
Gleick J., Chaos. Narodziny nowej nauki, Zysk i S-ka, Poznań 1996.
Górski A., Indeterminizm, chaos i zjawiska nieliniowe, „Problemy” 8, 14–18, 1985.
Hajduk Z., Metodologia nauk przyrodniczych, Redakcja Wydawnicza Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2002.
Heller M., Lubański M., Ślaga W., Zagadnienia filozoficzne współczesnej nauki. Wstęp do filozofii przyrody, Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa 1997.
Hetesi Z., Vegh L., A definition for fine tuning in analogy to the chaos, “Acta Physica Polonica”, 38, 1, 247–251, 2007, astro-ph/0609496 v1.
Kosyakov B. P., Is classical reality completely deterministic?, hep-th/0702185v3, 2007.
Loeb A., An observational Test for the Anthropic Origin of the Cosmological Constant, astro-ph/0604242 v1, 2006.
Mainzer K., Poznawanie złożoności. Obliczeniowa dynamika materii umysłu i ludzkości. Wydaw. UMCS, Lublin 2007.
McMullin E., Indifference Principle and Anthropic Principle in Cosmology, “Studies in History and Philosophy of Science”, nr 24359, 389, 1992.
Michniowski T., Wszechświat matematyczny. Studium metodologiczno-przyrodnicze. Wydawnictwo KUL, Lublin 2004.
Muller B., The Antropic Principle Revisited, astro-ph/0108259 v2, 2001.
Penrose R., Droga do rzeczywistości. Wyczerpujący przewodnik po prawach rządzących Wszechświatem, Prószyński i S-ka, Warszawa 2006.
Penrose R., Nowy umysł cesarza. O komputerach, umyśle i prawach fizyki, PWN, Warszawa 1996.
Schuster H., Chaos deterministyczny. Wprowadzenie, PWN, Warszawa 1995.
Smoot G., CMB Obserwation and the Standard Model of the Universe, http://chalonge.obspm.fr/ Paris07 Smoot.pdf, (2007).
Stewart I., Czy Bóg gra w kości, PWN, Warszawa 2001. Szydłowski M., Krawiec A., Nieregularne zachowanie prostych układów deterministycznych, „Roczniki Filozoficzne” 46, 3, 151–176, 1998.
Szydłowski M., Czy Wszechświat jest prostym układem dynamicznym o złożonym zachowaniu?, „Roczniki Filozoficzne” 45, 3, 49–73, 1997.
Szydłowski M., Śmiałek P., Przypadek i konieczność, [w:] J. Życiński (red.), Przestrzenie księdza Cogito, Biblios, 1996, s. 67–87.
Szydłowski M., Golbiak., Filozoficzny wybór pomiędzy zasadą indyferentyzmu a zasadą szczególnego dostrojenia, 2006.
Szydłowski M., Rozwój nauki a wzrost gospodarczy — f izyczny punkt widzenia, „Postępy Fizyki”, tom 57 (2006), zeszyt 2, s. 50–58.
Szydłowski M., Program badawczy kosmologii kwantowej, http://www.kul.lublin.pl/ art 1576.html, 2007.
Tempczyk M., Świat harmonii i chaosu, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1995.
Tempczyk M., Teoria chaosu dla odważnych, PWN, Warszawa 2002.
Tempczyk M., Teoria chaosu a filozofia, Wydawnictwo CiS, Warszawa 1998.
Wnuk M., Filozoficzne aspekty katalizy enzymatycznej, „Roczniki Filozoficzne” 44, 3, 117–144, 1996, http://www.kul.lublin.pl/ files/57/ pracownicy/ wnuk/ artykuly/ Wnuk 1996s117.pdf
Życiński J., Teizm i filozofia analityczna, t. II, ZNAK, Kraków 1988.
Arnold V. I., Równania różniczkowe zwyczajne, PWN, Warszawa 1975.
Baker G., Gollub J., Wstęp do dynamiki układów chaotycznych, PWN, Warszawa 1998.
Barrow J., Tipler F., The Anthropic Cosmological Principle, Oxford University Press, New York 1986.
Białynicki-Birula I., Białynicka-Birula I., Modelowanie rzeczywistości. Od gry w życie Conwaya przez żuka Mandelbrota do maszyny Turinga, Prószyński i S-ka, Warszawa 2002.
Feynman R., Leighton R, Sands M., Feynmana wykłady z fizyki, t. II — cz. 1, PWN, Warszawa 2001.
Frampton P., Hsu S., Kephart T., Reeb D., What is the entropy of the Universe?, arXiv:0801.1847v1, 2008.
Gleick J., Chaos. Narodziny nowej nauki, Zysk i S-ka, Poznań 1996.
Górski A., Indeterminizm, chaos i zjawiska nieliniowe, „Problemy” 8, 14–18, 1985.
Hajduk Z., Metodologia nauk przyrodniczych, Redakcja Wydawnicza Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2002.
Heller M., Lubański M., Ślaga W., Zagadnienia filozoficzne współczesnej nauki. Wstęp do filozofii przyrody, Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa 1997.
Hetesi Z., Vegh L., A definition for fine tuning in analogy to the chaos, “Acta Physica Polonica”, 38, 1, 247–251, 2007, astro-ph/0609496 v1.
Kosyakov B. P., Is classical reality completely deterministic?, hep-th/0702185v3, 2007.
Loeb A., An observational Test for the Anthropic Origin of the Cosmological Constant, astro-ph/0604242 v1, 2006.
Mainzer K., Poznawanie złożoności. Obliczeniowa dynamika materii umysłu i ludzkości. Wydaw. UMCS, Lublin 2007.
McMullin E., Indifference Principle and Anthropic Principle in Cosmology, “Studies in History and Philosophy of Science”, nr 24359, 389, 1992.
Michniowski T., Wszechświat matematyczny. Studium metodologiczno-przyrodnicze. Wydawnictwo KUL, Lublin 2004.
Muller B., The Antropic Principle Revisited, astro-ph/0108259 v2, 2001.
Penrose R., Droga do rzeczywistości. Wyczerpujący przewodnik po prawach rządzących Wszechświatem, Prószyński i S-ka, Warszawa 2006.
Penrose R., Nowy umysł cesarza. O komputerach, umyśle i prawach fizyki, PWN, Warszawa 1996.
Schuster H., Chaos deterministyczny. Wprowadzenie, PWN, Warszawa 1995.
Smoot G., CMB Obserwation and the Standard Model of the Universe, http://chalonge.obspm.fr/ Paris07 Smoot.pdf, (2007).
Stewart I., Czy Bóg gra w kości, PWN, Warszawa 2001. Szydłowski M., Krawiec A., Nieregularne zachowanie prostych układów deterministycznych, „Roczniki Filozoficzne” 46, 3, 151–176, 1998.
Szydłowski M., Czy Wszechświat jest prostym układem dynamicznym o złożonym zachowaniu?, „Roczniki Filozoficzne” 45, 3, 49–73, 1997.
Szydłowski M., Śmiałek P., Przypadek i konieczność, [w:] J. Życiński (red.), Przestrzenie księdza Cogito, Biblios, 1996, s. 67–87.
Szydłowski M., Golbiak., Filozoficzny wybór pomiędzy zasadą indyferentyzmu a zasadą szczególnego dostrojenia, 2006.
Szydłowski M., Rozwój nauki a wzrost gospodarczy — f izyczny punkt widzenia, „Postępy Fizyki”, tom 57 (2006), zeszyt 2, s. 50–58.
Szydłowski M., Program badawczy kosmologii kwantowej, http://www.kul.lublin.pl/ art 1576.html, 2007.
Tempczyk M., Świat harmonii i chaosu, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1995.
Tempczyk M., Teoria chaosu dla odważnych, PWN, Warszawa 2002.
Tempczyk M., Teoria chaosu a filozofia, Wydawnictwo CiS, Warszawa 1998.
Wnuk M., Filozoficzne aspekty katalizy enzymatycznej, „Roczniki Filozoficzne” 44, 3, 117–144, 1996, http://www.kul.lublin.pl/ files/57/ pracownicy/ wnuk/ artykuly/ Wnuk 1996s117.pdf
Życiński J., Teizm i filozofia analityczna, t. II, ZNAK, Kraków 1988.